Perspektywy wykorzystania zamrożonych aktywów Centralnego Banku Rosji

30.06.2025

W odpowiedzi na agresję Rosji przeciwko Ukrainie w 2022 roku kraje G7, ściśle współpracując z Unią Europejską, wyznaczyły kierunek, za którym podążyły inne demokratyczne kraje, stając po stronie Ukrainy jako ofiary rosyjskiej agresji. Wielowektorowe działania obejmowały zamrożenie rosyjskich aktywów państwowych zdeponowanych w ich jurysdykcjach, w tym aktywów Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej (CBR).

Shutterstock / Leka Sergeeva

Niemal natychmiast po zablokowaniu środków CBR wśród członków G7 rozpoczęła się dyskusja na temat przyszłości tych aktywów, która nasiliła się w ostatnich miesiącach. Po kolejnym roku wojny kraje zaangażowane w pomoc Ukrainie zaczęły szukać opcji zmniejszenia obciążenia swoich budżetów poprzez znalezienie nowych źródeł finansowania swojej pomocy. Ponieważ koszt odbudowy Ukrainy szacowany jest na co najmniej 500 miliardów dolarów, a być może nawet 1 bilion dolarów, zamrożenie około 300 miliardów dolarów jest postrzegane jako potencjalnie ważne źródło funduszy, które mogłyby zostać wykorzystane do podniesienia Ukrainy ze zniszczeń wojennych. Jednocześnie mogłoby to zadziałać jako środek odstraszający dla innych państw, by zaniechały działań tak rażąco naruszających istniejący porządek międzynarodowy.

Niniejszy raport ma na celu przyczynienie się do debaty politycznej i eksperckiej na temat przyszłości zamrożonych aktywów CBR jako ważnego narzędzia wywierania presji na Rosję i wspierania Ukrainy. Analizuje on polityczne, prawne i ekonomiczne tło potencjalnych decyzji wraz z pięcioma głównymi scenariuszami wykorzystania zamrożonych środków CBR:

  • Bezpośrednia konfiskata i przekazanie Ukrainie
  • Wypłata odszkodowań zasądzonych przez międzynarodowe sądy i trybunały
  • Wypłata odszkodowań zasądzonych przez międzynarodową komisję ds. roszczeń
  • Wykorzystanie aktywów CBR jako zabezpieczenia pożyczek lub obligacji
  • Traktowanie aktywów CBR jako zabezpieczenia płatności reparacyjnych w ramach przyszłego porozumienia pokojowego