CBAM testem skuteczności UE w zakresie ochrony przemysłu i klimatu

02.12.2025

Od 1 stycznia 2026 r. wchodzi w życie mechanizm CBAM korygujący ceny towarów importowanych do UE o koszt emisji CO₂ powstałych podczas ich produkcji. Jego skuteczność zależy jednak od właściwej wyceny emisji i raportowania danych przez importerów.

CBAM ma przeciwdziałać „ucieczce emisji”, tj. przenoszeniu produkcji poza Unię zamiast jej „oczyszczania” na jej terenie, a także motywować importerów do dokładnego monitorowania swoich emisji i następnie ich redukcji. W Unii CBAM zastąpi stopniowo wygaszane do 2034 r. darmowe uprawnienia ETS dla przemysłu. Od 2022 r. ochrona producentów z UE przed nierówną konkurencją stała się kluczowa dla rozwoju produkcji zbrojeniowej (np. stali pancernych, specjalnych i aluminium). Na nierówną konkurencję szczególnie narażona jest produkcja hutnicza, która w Chinach i Indiach jest nawet dwukrotnie bardziej emisyjna niż w UE (zob. Tabelę). Podstawą sukcesu CBAM będzie przypisanie importowanym produktom realistycznych wartości emisji i ich adekwatna wycena. Zbyt niskie stawki podważą funkcję ochronną CBAM a zbyt wysokie – zdestabilizują jednolity rynek. Wprowadzenie CBAM wiąże się jednak z kompromisami w samej UE. Podniesie on koszty dla branż zależnych od importu tańszych materiałów i nie zabezpieczy eksportu z UE. Ponadto pogłębi on napięcia na tle protekcjonizmu w relacjach z państwami rozwijającymi się. Niemniej mechanizm pozostaje kluczowym narzędziem ochrony strategicznych sektorów w UE i przeciwdziałania jej deindustrializacji, a w skali globalnej - warunkuje wiarygodność polityki klimatycznej Unii.

O gospodarce światowej po szczycie G20 w RPA pisał Damian Wnukowski